تحلیل محتوای جزء به جزء توافق ژنو
بسم الله الرحمن الرحیم. بسم الله و بالله و فی سبیل الله و علی مله رسول الله(صل الله علیه وآله وسلام). با عرض سلام خدمت جمیع دوستان، برادران و عزیزان دانشجو و دانش‌پژوه دانشگاه امام صادق(علیه السلام)
عنوان سخنرانی امروز ما این طور که پیشنهاد شده بود این بود که «برای چه مقاومت می‌کردیم؟» اما من پس از بررسی‌های کم و بیش مفصلی که بر توافقنامه و مطالب دیگر توانستم انجام بدهم احساس کردم عنوان دیگری می‌تواند بسیار مناسب‌تر باشد و به نظرم آمد این عنوان برای بحث تحلیلی امشب شاید مناسب‌تر است. باشد که: «به کجا چنین شتابان؟» در این تحلیل می‌خواهم تلاش کنم زمینه‌ای فراهم شود تا بهتر بتوانیم در تأملات و ارزیابی‌هایمان به همه یا برخی از پرسش‌های مهم و مبنایی زیر پاسخ بدهیم.
امیدوارم این برنامه مقدمه کارگاه‌گونه‌ای باشد برای اندیشه‌ورزی بومی یا دینی اما نظریه‌سازی، مفهوم‌سازی و علم دینی‌سازی به معنای غیر افسانه‌ای.
برویم سراغ سئوالاتمان و بعد هم تحلیل توافقنامه.
آیا منطق قوی و مستدل دیپلماسی جدید ایران است که قدرت‌های استکباری غربی به‌ویژه امریکا را مجاب و مجبور به عقب‌نشینی و تجدید نظر در باج‌خواهی‌هایشان کرده است؟ آیا به‌راستی همان طور که آقای رئیس‌جمهور محترم قائلند در نتیجه ابتکارات ایران اسلامی و استقامت ملت بزرگ ایران قدرت‌های بزرگ به این نتیجه رسیده‌اند که تحریم و فشار راه به جایی نخواهد برد و برای کسب توافق راهی جز احترام متقابل و مذاکره توانمند وجود ندارد؟ آیا به‌راستی این طور است؟
به همان ترتیب و به نقل از همان شخصیت محترم مملکتی، آیا به‌راستی فرزندان انقلابی توانستند در مذاکراتی دشوار و پیچیده حقانیت ملت ایران در فعالیت‌های هسته‌ای را در صحنه‌های بین‌المللی اثبات کنند؟
نیز آیا به‌راستی توفیق در این مذاکرات نشان داد که می‌توان با رعایت همه اصول و خطوط قرمز نظام با ارائه منطقی و مستدل مواضع ملت ایران و اتمام حجت برای افکار عمومی جهان قدرت‌های بزرگ را نیز به احترام به حقوق ملت ایران فرا خواند؟ به عبارت دیگر رعایت همه اصول و خطوط قرمز، اما از آن جهت به‌طور منطقی و مستدل ایران ابراز شده، قدرت‌های جهان را به احترام به حقوق ملت ایران فرا خوانده، مجاب و وادار کرده است؟
آیا اینک با این گام نخست ـ‌یعنی همین توافقنامه ژنوـ حقوق هسته‌ای و حق غنی‌سازی ملت ایران مورد اذعان قدرت‌های جهانی که سال‌ها سعی بر انکار آن داشته‌اند، قرار گرفته و راه برای گام‌های بلند بعدی و حراست از پیشرفت‌های فنی و اقتصادی کشور گشوده شده است؟ آیا این اتفاق افتاده است؟
روشن است که باز هم نقل قول‌ها از ریاست محترم جمهوری است. آیا دستاوردهای قطعی این توافق اولیه به رسمیت شناخته شدن حقوق هسته‌ای ایران و حراست از دستاوردهای هسته‌ای فرزندان این مرز و بوم است؟ آیا همان طور که وزیر محترم امور خارجه در مجلس شورای اسلامی گزارش دادند، آنچه در متن آمده است بهره‌برداری کامل ایران از حقوق خود طبق معاهده است؟ این اتفاق افتاده است؟ آیا بدان گونه که وزیر امور خارجه در نشست خبری با خبرنگاران ایران پس از نیل به توافق در ژنو گفته است، در قسمت اهداف و قسمت گام نهایی سند توافق حق غنی‌سازی ایران به رسمیت شناخته شده است؟
حق غنی‌سازی ایران به رسمیت شناخته شده است؟
نیز همان طور که وزیر امور خارجه در همان نشست خبری گفته است، آیا به‌راستی حق غنی‌سازی ایران هم در عمل و هم در گفتار در دو جای متن به رسمیت شناخته شده است؟
نیز موافق مدعای وی آیا بر اساس این توافق ساختار برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران به‌طور کامل حفظ می‌شود؟ و هیچ عقبگردی وجود ندارد؟ و غنی‌سازی ادامه می‌یابد؟
نیز موافق مدعای وی آیا تحریم نفتی ایران متوقف می‌شود و درآمدهای نفتی آزاد خواهند شد؟
آیا مناقشات نسبتاً تند میان ظریف و کری، وزیر امور خارجه امریکا در باره حق غنی‌سازی صرفاً نزاعی زرگری و معطوف به مخاطبان هر یک از ایشان است؟ آیا اظهارات هر دو نفر جنگ زرگری است و برای مصرف داخلی طراحی شده است؟ آیا به‌راستی با این توافق یک فرصت تاریخی برای امریکا و غرب فراهم شده است تا اعتماد ملت ایران را برای خود فراهم کنند؟ آیا در این توافقنامه زمینه‌ای برای اعتمادسازی از سوی غربیان فراهم شده است؟ امریکا به طور اخص در این مذاکرات به دنبال چه اهداف راهبردی‌ای بوده و تا چه میزان در نیل به این اهداف موفقیت کسب کرده است؟ چرا نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی این توافقنامه را یک اشتباه تاریخی می‌خواند؟ چرا وزیر امور خارجه رژیم صهیونیستی قائل است که: «این توافقنامه بدون تردید حق ایران برای غنی‌سازی اورانیوم را به رسمیت می‌شناسد؟» آیا یکی از اهداف این اظهارات افزایش هر چه بیشتر و بنیانی‌تر خواسته‌ها و مطالبات امریکایی‌ها در مذاکرات آتی نیست؟ به‌راستی چرا از ابتدای این مذاکرات وزیر امور خارجه ایران و دستیارانش همواره بر محرمانه ماندن آن اصرار و تأکید می‌کردند. چرا؟
چرا هیچ‌گاه هیچ یک از طرف‌های مذاکراتی ما و به‌ویژه خود امریکایی‌ها اصرار یا تأکیدی بر محرمانه ماندن مذاکرات نداشته‌اند؟ آیا سند منتشر شده توسط مقامات امین دولت و ملت ایران تنها سند مذاکره و موافقت شده است؟ آیا به‌راستی سازمان تحریم‌ها یا رژیم تحریم ترک برداشته است؟
و بالاخره آیا به‌راستی این توافقنامه را می‌توان موفقیت محسوب کرد؟
برای این که بتوانیم قدری زمینه‌ای را فراهم کنیم که بتوانیم به این سئوال‌ها بهتر پاسخ بدهیم و اگرنه به همه آنها دست‌کم به پاره‌ای از، ناگزیریم به سراغ توافقنامه برویم و آن را به‌طور دقیق و بند به بند بررسی کنیم.
تفسیر گام به گام توافقنامه ژنو
دوستان زحمت کشیده‌اند «Joint Plan of Action» را آورده‌اند. همان طور که ملاحظه می‌کنید، آرام متن را پیش می‌رویم، این متن از چهار بخش تشکیل شده است: Preamble
1. Elements of a first step
که عبارت باشد از اقدامات اصطلاحاً داوطلبانه ایران، اقدامات اصطلاحاً داوطلبانه اتحادیه اروپا و سه کشور امریکا، روسیه و چین و E3/EU، یعنی Euro+3 که بگوییم همان 1+5 و بالاخره بخش آخر:
Elements of the final step of a comprehensive solution
این توافقنامه چهار بخش دارد. بخش اول که عبارت است از دیباچه مطلب ویژه‌ای ندارد. کلیاتی است که به صورت قدری جزئی‌تر شده در اقدامات داوطلبانه و بخش نهایی ملاحظه خواهیم کرد.
اگر برویم به سراغ اقدامات داوطلبانه‌ای که ایران متعهد می‌شود انجام بدهد، به اولین بند توجه بفرمایید:
From the existing uranium enriched to 20%
از اورانیوم غنی‌شده موجود، نیمی به صورت ذخیره برای اکسید شدن برای سوخت رآکتور پژوهشی تهران (TRR: Tehran Research Reactor) استفاده خواهد شد، یعنی از آن 200 کیلوگرم، نیمی تبدیل به اکسید اورانیوم می‌شود و نیمه مابقی:
Dilute the remaining 20% UF6
رقیق و تبدیل به اورانیوم 5% می‌شود.
آخر سر یک جمله کوتاه خیلی آرام و متین هم هست:
No reconversion line.
خیلی مهم است و خیلی معنی دارد. نه مقدمه دارد نه مؤخره.
No reconversion line.
هیچ خط تولیدی بازگرداندنی وجود نخواهد داشت. یعنی این 200 کیلو می‌رود و هیچ راه بازگشتی هم ندارد.
No reconversion line.
2ـ ایران اعلام می‌کند اورانیوم بیش از 5% برای مدت شش ماه غنی نخواهد کرد. این مروری که به‌آرامی بر این متن و متن دیگری که کاخ سفید امریکا انتشار داده است، نشان می‌دهد که اینها در واقع به انحای مختلف زمینه را باید فراهم کند که شما بتوانید آرام‌آرام به جواب‌هایی برای سئوالاتی که در اول بحث مطرح کردم برسید و اگرنه به پاسخ همه‌شان لااقل به خیلی‌هایشان برسید. ایران اعلام می‌کند هیچ پیشرفتی در فعالیت‌هایش در کارخانه یا سایت غنی‌سازی نطنز، فردو و رآکتور اراک نخواهد داشت. هیچ فعالیت جدیدی در اینها نخواهد داشت.
هم نطنز، هم فردو و هم اراک یک پاورقی دارند. پاورقی‌ها بسیار بسیار مهماند. نگاه کنید. پاورقی اول در شش ماه، یعنی همین شش ماه مد نظر ایران هیچ UF6 را به سانتریفیوژهایی که نصب شده‌اند، تغذیه نخواهد کرد. سانتریفیوژهایی که نصب شده، اما هنوز در چرخه تولید قرار نگرفته‌اند، کماکان راکد خواهند ماند.
Not install additional centrifuges.
گام بعدی. خیلی جالب است مطالب به این مهمی در پاورقی می‌آیند. هیچ سانتریفیوژ جدیدی نصب نخواهد شد.
ایران اعلام می‌کند در ظرف شش ماه اول تمام سانتریفیوژهای موجود را با سانتریفیوژهایی از همان نوع جایگزین خواهد کرد.
جایگزینی همه سانتریفیوژها از طرف ایران؟!
من همین اول یک اعلان به جهل را خدمت دوستان بکنم و این آخرین اعلان جهلم نخواهد بود. در مورد این که چه اهمیتی دارد و چرا ایران در ظرف شش ماه آینده تمام سانتریفیوژهای موجود را با سانتریفیوژهایی از همان نوع باید جایگزین کند. هیچ نمی‌گوید سانتریفیوژهای موجود خراب، مخروب و معیوب شده است، ابداً! خوب دقت کنید:
Existing centrifuges
اصلاً هیچ نمی‌گوید سانتریفیوژهایی که اشکالی دارند. بعد هم نمی‌گوید از نوع دیگری باید جایگزین مثلاً مدل دوم لابد پست‌تر یا ناتوان‌تر است. این هم نیست.
اما نکته جهل من. علی‌رغم تلاش زیادی که ظرف چند روز گذشته کرده و با افرادی زیادی تماس گرفته‌ام که به من بگویند اهمیت این قصه چیست؟ همین طوری ظرف شش ماه سانتریفیوژهای موجود با سانتریفیوژهایی از همان نوع جایگزین شوند؟ نه نوع مشابه. نمی‌گوید:
similar type.
می‌گوید The same type. نمی‌گوید مشابه، می‌گوید همان. چه اتفاقی دارد اینجا می‌افتد؟ به خیلی‌ها متوسل شدم و هیچ جواب متقن قانع‌کننده که هیچ، جواب غیر قانع‌کننده هم دریافت نکردم که بگویند اهمیت این، این است. این اهمیت تجاری، اقتصادی یا... دارد. خیلی جالب است.
مطلب بعدی زیرنویسی برای فردوست. به این هم توجه بفرمایید:
At Fordow, no further enrichment over 5% at 4 cascades now enriching uranium,
هیچ غنی‌سازی‌ای بیش از 5% در چهار آبشاری که الان دارند اورانیوم غنی می‌کنند، رخ نخواهد داد.
and not increase enrichment capacity.
و ظرفیت غنی‌سازی هم افزایش پیدا نخواهد کرد. UF6 در دوازده آبشار دیگر نباید تغذیه شود و آبشارهایی که:
Would remain in a non-operative state.
برای دوستان این جمع که روشن است و چندان نیازی به توضیح ندارد؟ آن آبشارها در یک وضعیت غیر عملیاتی باقی خواهند ماند. در ادامه، هیچ اتصال و ارتباطی بین آبشارها نباید برقرار شود. یک توضیح بسیار بسیار کوتاه این که وقتی (cascade)ها به هم متصل می‌شوند، ایجاد آبشارهایی را می‌کنند که می‌توانند غنی‌سازی افزون‌تر را برای شما فراهم سازند، بنابراین اتصال آبشارها منتفی است:
Iran announces
که ظرف شش ماه آینده مجدداً ـ‌در اینجا با این کلمه مجدداً در واقع همان قصه نطنز دارد در مورد فردو تکرار می‌شودـ سانتریفیوژهای موجود را با سانتریفیوژهایی از همان نوع جایگزین خواهد کرد. درست عین قصه‌ای که در بالا داشتیم.
و اما پاورقی 3 که به رآکتور آب سنگین اراک مربوط می‌شود: ایران با توجه به نگرانی‌هایی که در مورد ساخت رآکتور اراک وجود دارد، اعلام می‌کند برای شش ماه این رآکتور را راه‌اندازی نکند و سوخت یا آب سنگین به سایت این رآکتور انتقال ندهد و سوخت اضافه‌تری را مورد آزمون قرار ندهد، سوخت بیشتری برای رآکتور اراک تولید نکند و نیز قطعات باقیمانده را هم نصب نکند. اگر دوستان دارند با دقت بحث را پیگیری می‌کنند، آن وقت یک سئوال خیلی کوچک مطرح می‌شود. آیا این اقدامات دلالتی جز تعلیق و تعطیلی هرگونه فعالیت در رآکتور اراک دارد؟ و آیا این اقدامات مقدمات و تمهیداتی برای برچیدن کامل رآکتور آب سنگین اراک نیست؟ این برچیدن را به خاطر داشته باشید، چون بعداً در حرف‌های فردی که به هر حال چه دوست داشته و چه دوست نداشته باشیم و فعلاً هم با او مواجه و درگیر هستیم و بسیار تصمیم‌گیرنده و مهم است، جان کری! ... این برچیدن را به خاطر داشته باشید.
پاورقی‌های ما تمام شدند.
Beginning when the line for …
هنگامی که خط تبدیل UF6 غنی‌شده تا 5% به اکسید اورانیوم آماده است، ایران تصمیم گرفته است اورانیوم‌های تا 5% غنی‌شده جدید را در ظرف این شش ماه به اکسید اورانیوم تبدیل کند.
قدم بعدی:
No new locations for the enrichment.
این دیگر خیلی واضح و روشن است و هیچ تحلیل و تفسیری نمی‌خواهد. هیچ مرکز جدید غنی‌سازی‌ای نخواهید داشت. هیچ! توقف کامل و بعدی:
Iran will continue its safeguarded R&D practices, including its current enrichment R&D
practices, which are not designed for accumulation of the enriched uranium.
ایران به شیوه‌های حفاظت‌شده پژوهش و توسعه خودش ـ‌خوب دقت کنید شامل
R&D practices for enrichment
خوب توجه کنید:
Including its enrichment R&D practices, not enrichment.
شامل شیوه‌ها و اعمال پژوهشی و توسعه‌ای مربوط به غنی‌سازی را کماکان ادامه خواهد داد، اما
, which are not designed for accumulation of the enriched uranium.
اما این فعالیت‌ها هیچ کدامشان نباید معطوف به/ یا طراحی‌شده برای ذخیره‌سازی اورانیوم غنی‌شده باشد. یعنی هر قدر دلتان می‌خواهد R&D را انجام بدهید. هرچه دوست دارید Research & Development را انجان بدهید. هر کاری می‌خواهید بکنید، اما در مورد ذخیره غنی‌سازی اورانیوم نباید باشد. بیّن و آشکار.
قدم بعدی:
No reprocessing or construction of a facility capable of reprocessing.
اعلان جهل دوم.
در مورد این بند با تعداد قابل توجهی از افراد مطلع به ویرگول‌های وارونه تماس گرفتم و تقاضا کردم که آقا! این یعنی چه؟ نه مقدمه دارد، نه مؤخره دارد، نه می‌گوید. هیچی نمی‌گوید و یک جمله خیلی ساده است. هیچ بازفرآوری و نیز ساخت امکانات و وسایلی که قادر باشد بازفرآوری کند، تعطیل!
بخش عمده‌ای از اقدامات داوطلبانه ما اینهایی بودند که عرض کردم، اما بخش‌های مهم دیگرش مانده است و به نظارت تقویت‌شده یا گسترده‌شده مربوط می‌شود.
Enhanced monitoring
ببینیم در نظارت تقویت‌شده یا گسترده‌شده چه چیزهایی پیش‌بینی شده‌اند.
Provision of specified information to the IAEA, including information on…
این خیلی جالب است. حیرت‌انگیز است. از همه شما عذر می‌خواهم. وقتی می‌خواندم به خودم گفتم نکند راجع به بورکینافاسو گفته‌اند. مگر چنین چیزی می‌شود؟ پیش‌قضاوت نشود. خودتان نگاه کنید. برویم جلو ببینیم. واقعاً متحیر بودم که واقعاً تا این میزان؟ آنها دارند اعتمادسازی می‌کنند؟ یکی از آن سئوالات این بود. آیا آنها دارند اعتمادسازی ملت ایران را می‌کنند؟ دقت کنید: اطلاعات یا تدارک دیدن در اختیار گذاشتن اطلاعات مشخص‌شده توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شامل اطلاعات راجع به نقشه‌های ایران برای امکانات هسته‌ای. بند بعدی حسابی مرا برد به بورکینافاسو، ساحل عاج و...
به خدا حیف است. اینها باید در تاریخ بمانند و می‌مانند.
… a description of each building on each nuclear site.
توصیف هر ساختمانی در هر سایت هسته‌ای. تک‌تک ساختمان‌ها باید مشخص و توصیف شوند که هر کدام از این ساختمان‌ها مال چه هستند.
… a description of the scale of operations for each location engaged in specified activities.
توصیف مقیاس هر عملیات و سایتی که در فعالیت‌های هسته‌ای شرکت می‌کند.
باز این مطلب بعدی برایم فوق‌العاده دردآور بود، بسیار دردآور بود؛ یعنی مانده بودم که چه؟ مگر ما کی هستیم که باید با ما این جور...؟
information on uranium mines and mills, and information on source material.
اطلاعات راجع به معادن اورانیوم. هرچه معادن اورانیوم دارید، میزان، امکانات، قدمت و همه مشخصاتش را باید بدهید. حقیقتاً بی‌سابقه است. در طول تاریخ فعالیت‌های هسته‌ای دنیا اصلاً چنین چیزی وجود نداشته است. هیچ جا و کارخانجات نورد اورانیوم، نه غنی‌سازی. Mills که می‌گوید منظورش نورد است نه غنی‌سازی.
و بالاخره اطلاعات راجع به منابع مواد. منابع مواد کجا هستند؟ کارگاهی است؟ شهری است؟ کشوری است؟
This information would be provided within three months of the adoption of these measures.
الان داریم ذیل نظارت‌های توسعه‌یافته کار می‌کنیم.
قدم بعدی ارائه یک DIQ ـ‌توضیح خواهم دادـ روزآمدشده برای رآکتور اراک. DIQ مخفف
Diagnostic Impotence Questionnaire
پرسشنامه تشخیص‌دهندگی نازایی (ناتوانی‌ـ‌ناکارآیی)
پس یک پرسشنامه روزآمدشده برای تشخیص ناتوانی‌ها برای رآکتور اراک باید تهیه شود.
Steps to agree with the IAEA on conclusion of the safeguards approach for…
قدم‌هایی برداشته شود با همکاری آژانس برای جمع‌بندی و نتیجه‌گیری یک رویکرد ضمانتی برای رآکتور اراک.
هدف بازدید روزانه بازرسان آژانس از تاسیسات ایران چیست؟
قدم بعدی فوق‌العاده شاهکار است!
Daily IAEA inspector access
دسترسی روزانه بازرسان آژانس هنگامی که بازرسان برای مقاصد دیگری حضور ندارند. مقاصد دیگر را هم ذکر می‌کند:
… for the purpose of design information verification , Interim Inventory Verification, Physical
Inventory Verification, and unannounced inspections, for the purpose of access to
offline surveillance records, at Fordow and Natanz.
یعنی زمانی که آن بازرسان نیستند، Daily inspection وای!! Daily!! ما این قدر اعتمادناپذیر و خطرناکیم؟ روزانه؟؟ و بالاخره بازرسی اعلام نشده
Unannounced inspections
برای دسترسی به offline surveillance records آمار و ارقام نظارتی offline، در کجا؟ در فردو و نطنز.
Centrifuge assembly workshops.
قدم بعدی عبارت است از امکان بازرسی مدیریت‌شده به کارگاه‌های مونتاژ سانتریفیوژ. کارگاه‌های تولید چرخنده سانتریفیوژ. در سانتریفیوژهای چرخنده‌هایی وجود دارند که در کارخانه‌ها یا کارگاه‌هایی تولید می‌شوند و باید دسترسی داشته باشیم و برویم ببینیم آنجاها چه خبر است؟
و باز همان کارگاه‌هایی که چرخنده‌ها را تولید می‌کنند، امکانات انباری و ذخائرشان را هم باید ببینیم و چک کنیم.
Storage facilities.
و بالاخره مجدداً
uranium mines and mills
کارخانه‌های نورد و معادن اورانیوم.
اینها اقدامات داوطلبانه ماست.
در مقابل 1+5 اقدامات داوطلبانه زیر را ارائه می‌کند. دوستان خوب دقت کنند.
Pause efforts to further reduce Iran's crude oil sales, enabling Iran's current customers to
purchase their current average amounts of crude oil.
آفرین! آفرین! شما کفار و مشرکان چقدر دقیق هستید. چقدر پافشاری‌های ثابت‌قدمانه‌ای می‌کنید. آفرین بر شما! تلاش‌ها برای افزایش ـ‌خوب دقت کنیدـ یا بیشتر کردن کاهش فروش نفت خام مکث می‌شود. این کار یعنی ما فعالیت بیشتری برای این که فروش نفت محدود شود نمی‌کنیم. فعالیت بیشتری نمی‌کنیم. یعنی فعالیت‌هایی که کردیم و محدودیت‌هایی که ایجاد کرده‌ایم سر جایش می‌ماند. خیلی روشن است. به همین خاطر
Enabling Iran’s current customers
به همین خاطر این کار مشتریان ایران را قادر می‌سازد که همان میانگین موجود نفت خامشان را خریداری کنند، یعنی کاری که نمی‌توانستند انجام بدهند، چون اگر می‌توانستند جلوی همان current sale را هم می‌گرفتند، همان باقی می‌ماند و ما تلاش می‌کنیم این فروشی که از دستمان در رفته است و تا به حال نتوانستیم جلوی آن را بگیریم، در همین مقیاس به همان مشتری‌ها ـ‌به مشتری‌های دیگر هم نه، جای دیگر هم نه‌ـ بفروشید. نه سطح فروشتان بالا می‌رود، نه مشتری‌هایتان تغییر می‌کنند. هیچ‌کدام... این ادامه یابد. یعنی همین وضع موجود فقط ادامه پیدا می‌کند و سعی نمی‌کنیم محدودترش کنیم.
این قسمت خیلی مهم است.
Enable the repatriation of an agreed
amount of revenue held abroad.
بازگشت مبلغ توافق‌شده agreed amount. اینجا دانشگاه امام صادق(ع) است و دوستان قشنگ متوجه می‌شوند agreed amount یک چیزی در آسمان‌ها نیست. مقدار توافق‌شده. از چه؟ از درآمدهایی که در خارج از کشور قفل شده‌اند.
حالا این سئوال مطرح می‌شود. این مقدار توافق‌شده چقدر است؟ چرا مطلب به این مهمی در متن توافقنامه نیامده است؟ یک چیزی حدود 100 میلیارد دلار بلوکه شده؛ خیلی موضوع مهمی است، اما هیچ جا در این متن توافقنامه ذکری از آن نمیشود. فقط نوشته an agreed amount. آیا کمترین احتمالی می‌شود داد که شاید بنا به ملاحظات امنیتی در این متن نیامده است؟ آیا امکان دارد مبلغ توافق‌شده در متنی دیگر که محرمانه است و رسانه‌ها به آن دسترسی ندارند آمده باشد؟ در این صورت حتی نمایندگان مردم در مجلس هم نباید از آن اطلاع داشته باشند؟ حتی هیئت رئیسه مجلس و اعضای کمیسیون روابط خارجی و امنیت ملی مجلس هم؟ شورای امنیت ملی کشور چطور؟
قدم بعدی
suspend the EU and U.S. sanctions on
تحریم‌های امریکا و اتحادیه اروپا روی این اقلام به حالت تعلیق درمی‌آید.
Iran's petrochemical exports
صادرات پتروشیمی ایران، به‌علاوه تحریم روی خدمات مربوطه. این بند یک زیرنویس دارد. من می‌گذارم بعداً دوستان خودشان کامل این زیرنویس 5 را بخوانند و فقط با قسمت ناقابل آخر این پاورقی، associated services خدمات مربوطه کار دارم.
به آخرین جمله دقت کنید:
These services could involve any non-designated Iranian entities.
وای! کجا داریم می‌رویم؟ این خدمات می‌تواند شامل هر هویت و شخصیت حقیقی و حقوقی مشخص نشده ایرانی باشد. می‌دانید یعنی چه؟ یعنی فقط وزارت نفت، شرکت‌های پتروشیمی و کارخانجات پتروشیمی دولتی ما نیستند که می‌توانند از این امکانات بهره‌مند شوند، هر ایرانی از هر جای دنیا... وای!! چرا non-designated؟ هر ایرانی بلند شود برود از این امکانات بهره‌مند می‌شود؟ این یعنی چه که هر ایرانی‌ای؟ کدام ایرانی‌ها قرار است بروند؟ کدام ایرانی‌ها؟ خبرهایی است اینجا؟ این سئوال را داشته باشید.
طلا، فلزات قیمتی و همچنین تحریم‌های بر خدمات مربوطه، تحریم‌های امریکا روی صنعت خودروسازی ایران و ادامه ماجرا... من این قصه خودرو را از چند تن از آدم‌هایی که در جاهای خوبی قرار دارند، در جاهایی که می‌توانند مطلع باشند، در بادی امر به نظر من این جور می‌آمد ومتوسل شدم که صنعت خودروسازی ما چه وابستگی و نیاز قطعه‌ای یا غیر قطعه‌ای به صنعت خودروسازی اروپا یا امریکا دارد؟ بعد وقتی برای سئوالم جواب نگرفتم، یک سئوال دیگر پرسیدم و گفتم چه کسانی در ایران در امر واردات خودرو از امریکا و اتحادیه اروپا شرکت دارند؟ چه کسانی هستند؟ قطعاً عده زیادی از آنها که دانشجویان دانشگاه امام صادق(ع) هستند که مدام دارند کادیلاک، پونتیاک و... وارد می‌کنند. قطعاً عده زیادی از آنها شما هستید و یک عده هم دانشجویان دانشگاه تهران و امثالهم. قصه چیست در اینجا Auto Industry؟ چه اتفاقی می‌خواهد بیفتد؟ چه کسانی می‌خواهند وارد کنند؟
License the supply and installation in Iran.
قدم بعدی راجع به قطعات و سرویس هواپیماهای غیر نظامی و مسافربری است. در این زمینه بحث مطولی وجود دارد، منتهی الان فرصت نیست مطرح کنم. اگر مجالی پیدا کردم به این می‌پردازم که چقدر این امکانات ضروری و مهماند و وضعیت فعلی چه بخشی از جامعه ما را متأثر کرده است. یعنی این که تحریم و این که قطعات هواپیماهای ما یک مقدار کهنه هستند و به‌موقع تعویض نمی‌شوند و مطابق استانداردهای FAO نیستند، الان چه درصدی از جامعه ما را گرفتار و مختل کرده و به آنها صدمه زده است، بحث تخصصی و مطولی است که باید در جای دیگری انجام شود.
هیچ تحریم جدیدی توسط شورای امنیت و اتحادیه اروپا نخواهد بود. یعنی جدیداً در این دو زمینه اتفاقی نخواهد افتاد. می‌دانید معنای این دو بند چیست؟ معنایش این است که تحریم‌های قدیم کماکان به قوت خود باقی خواهند ماند.
و بالاخره
Congress will refrain from imposing
کنگره از اعمال تحریم‌های جدید خودداری خواهد کرد. تمام تحریم‌های قدیمی سر جایشان خواهند بود.
یکی از سئوال‌ها این بود که آیا رژیم یا نظام تحریم‌ها ترک برداشته است؟ کجایش ترک برداشته است؟ ادامه اقدامات 1+5 در واقع ادامه اقدامات امریکا و همکاران اروپایی است
Establish a financial channel
یک کانال مالی و یک فرآیند مالی ایجاد می‌کند برای این که تجارت انسان‌دوستانه را برای نیازهای بومی و داخلی ایران که از درآمدهای نفتی در خارج بلوکه شده است تأمین شود. من مانده‌ام چرا Humanitarian Trade؟ چرا انسان‌دوستانه؟ آیا ما به تجارت انسان‌دوستانه نیاز داشتیم؟ نیاز داریم؟ الان در چه مایحتاج غذایی و حیاتی‌ای گیر کرده‌ایم؟ ما قحطی زده‌ایم؟ چه اتفاقی در ایران افتاده است که می‌خواهند تجارت انسان‌دوستانه را به ما اجازه بدهند. بعداً خواهیم دید در کنفرانس مورخ 24/11 جان کری، راجع به این Humanitarian Trade چه می‌گوید. خیلی جالب است. حیف است به بعداً محولش کنم. صفحه شش متن رسمی مذاکرات ژنو را نگاه کنید. در متن رسمی State Department وزارت امور خارجه امریکاست. من فراز کوتاه اول این صفحه شش را می‌خوانم.
For the benefit of the Iranian people, we will also facilitate humanitarian transactions that are already allowed by U.S law.
ما عملیات انسان‌دوستانه را تسهیل می‌کنیم. عملیات انسان‌دوستانه‌ای که از پیش توسط قانون امریکا اجازه داده شده است.
No U.S law will be changed.
هیچ قانون امریکا در این زمینه تغییر نکرده است و تغییر هم نخواهد کرد.
Nothing will have to be different.
دارد توضیح می‌دهد که آقا! ما را محکوم نکنید. ما تسلیم ایرانی‌ها نشده‌ایم. چیزی به آنها نداده‌ایم. Humanitarian Trade را که می‌گوید، قبلاً بوده، چیزی اضافه نشده است.
Nothing will have to be different.
چیزی تفاوت نخواهد کرد.
In fact the sanction’s law is specifically exact Humanitarian assistance.
در واقع قوانین تحریم به‌طور مشخص کمک‌های انسان‌دوستان را معاف کرده است. آن وقت در متن توافقنامه به عنوان یک بند آمده است. من نمی‌دانم کسی آنجا بوده است؟ نبوده است که بگوید ببخشید! این Humanitarian Trade که مطابق قوانین امریکا می‌گوید تحریم نبوده است که شما الان دارید در اینجا می‌گویید که ما می‌خواهیم این لطف را بکنیم و این بخشی از برداشتن تحریم ماست. اصلاً جزو تحریم نبوده است. نمی‌دانم آنجا چه جوری بوده است؟ احتمالاً جان کری و بقیه گوش‌هایشان سنگین بوده است. حتماً کسی یک چیزی در آنجا گفته است! مگر می‌شود نگفته باشد؟ آیا ممکن است نمایندگان شما در آنجا بوده باشند و این مطلب به این سادگی را نگفته باشند که آقا روغن ریخته را که نذر نمی‌کنند. Humanitarian Trade جزو قوانین مسلم نقض‌ناپذیر امریکاست.
This channel will not provide for Iran any channel for fund.
بنابراین این کانال برای ایران هیچ منابع جدید بودجه را فراهم نخواهد کرد.
جمله بعدی این است:
This channel would involve specified foreign banks and non-designated
Iranian banks to be defined when establishing the channel.
این کانال شامل بانک‌های خارجی مشخص‌شده و بانک‌های ایرانی نامشخص است. بانک‌های ایرانی مشخص نشده یعنی چه؟ چطور بانک‌ها مشخص نشده‌اند؟ چرا آن بانک‌ها در اینجا ذکر نشده‌اند؟ کجا ذکر شده‌اند؟ در گوشی و در راهرو؟ می‌شود؟ agreed amount را که یادتان هست؟ این agreed amount باید در یک جائی مشخص شده باشد. در گوشی و توی پیامک و اینها فایده ندارد. صحبت روابط یک کشور است با دیگر کشورها، کشوری که سی و اندی سال سفت ایستاده بوده و ماحرا در گوشی حل نمیشود. با پیامک حل نمیشود. این جوری نمیشود. این باید در یک جای دیگری منعکس، مکتوب و امضا شده باشد. این را داشته باشید.
این توضیحات همه در باره آن کانال مالی و established financial channel است. حالا دارد می‌گوید که کارهای این channel جیست.
This channel could also enable transactions required Iran’s U.N obligations.
پرداخت بدهی‌های ایران به سازمان ملل از طریق بدهی‌های آزاد شده
همه شماها می‌دانید که همه کشورها باید به سازمان ملل و سازمان‌های وابسته به آن مثل یونسکو و یونیدو، ایکائو و.... باید حق عضویت بدهند. 50 هزار دلار، 100 هزار دلار و هر کشوری هر چقدر تعهد کرده . قرار است یک بخشی از دلارهای نفتی ما را این کانال بردارد و بابت بدهی‌های ما به سازمان ملل می‌دهد. [خنده حضار]
می‌خندید؟ واقعاً از بسیج دانشجوئی بعید است. به جای این که چراغ‌ها را خاموش کنید و دستمال کاغذی را دور بگردانید، می‌خندید؟ [خنده شدیدتر حضار]
Direct tuition payment to universities and colleges for Iranian students studying abroad up to an agreed amount.
باز agreed amount. agreed amount یعنی چقدر؟ همین طوری یک چیزی؟ نه، توافق شده. پس چرا در توافقنامه نیامده؟ لابد پس یک جای دیگری....
بعد هم دانشجویانی که ما در فرانسه، انگلستان، به‌خصوص در امریکا و کانادا داریم، یا از آن طرف بورس گرفته‌اند یا از این طرف مثلاً بورس وزارت علوم شده‌اند و مشکل خاصی ندارند. خیلی‌ها هم این نوع سوم هستند و بچه‌هائی هستند که باز با راهنمائی افرادی به آن طرف رفته‌اند و به اندازه یک ترم، فرش زیر پایشان را هم فروخته‌اند و از ترم 2 به بعد انواع بورس‌ها، از حذف شهریه بگیرید تا بورس کامل. اکثر ایرانی‌ها الان دارند با این شیوه‌ها درس می‌خوانند، آن وقت بخشی از درآمدهای نفتی بلوکه شده ایران باید کانال بشود و برود آنجا.
آن خطوط هواپیمائی را که قرار است قطعاتشان جایگزین شود گفتم؟ یک پاورقی دارد که یک تکه خیلی مهم دارد. من راجع به اصل این ماده صحبت نکردم، هر چند بحث در باره این موضوع که نقش شرکت‌های هواپیمائی در اقتصاد، تحارت، فرهنگ و تمدن ما جقدر است، بسیار مهم است. این بحث بماند. پاورقی‌اش را نگاه کنید. دوستان پاورقی 6 را ملاحظه کنند.
Sanction relief could involve any non-designation Iranian Airlines as well as Iran Air.
آن رفع تحریم‌ها هر خطوط هوائی ایرانی مشخص ناشده و نیزایران ایر است. چه خطوط ایرانی نامشخص‌شده‌ای غیر از ایران ایر قرار است از این امکانات، از این عواید دولتی و از این بیت‌المال استفاده کنند؟ شما می‌دانید؟ ولی بروید به سراغش، چون مهم هستند.
Elements of the final step of a comprehensive solution
بخش چهارم این توافقنامه عبارت از گام نهایی راه‌حل جامع. این خیلی مهم است. فوق‌العاده مهم است، برای این که ظرف شش ماه آینده جدای کارهایی که از ناحیه ما قرار است انجام شوند و هم پول خرده‌هایی که به ما می‌دهند، ظرف این شش ماه باید مذاکرات برای راه‌حل نهایی انجام شود. خیلی مهم است. این یک first step است. در مطالبی که برای عرضه داریم، اگر مجال پیدا کنیم خواهم گفت این توافقنامه is nearly a first step. این جمله را صد بار از زبان اوباما، جان کری و افراد مختلف خوانده‌ام.
This is nearly just a first step.
این حراج است. اصل ماجرا هنوز مانده،
این دُمش است. صفحه پنج را ببینید. اقلام مختلفی داریم.
ادامه دارد
